برقنما یا الکتروسکوپ وسیله‌ای است که با استفاده از آن می‌توان باردار بودن جسمی از نظر الکتریکی را شناسایی کرد. این دستگاه دارای استفاده‌های بیشتر نظیر نوع بار (منفی - مثبت)، مقدار بار دارد.
اجزای الکتروسکوپ
یک الکتروسکوپ ساده دارای ۳ جز اصلی است:
- کلاهک
- میله فلزی
- یک ورقه تا شده طلا یا آلومینیوم
تاریخچه برقنما
الکتروسکوپ اسبابی برای آشکارسازی وجود بار الکتریکی است الکتروسکوپ ازدوورقه طلا یا آلومینیم ،تشکیل می شود که به یک سر میلهٔ رسانای فلزی متصل شده اند و میله به وسیلهٔ گیرهٔ عایقی نگاهداشته می شود، وقتی که میله و ورقه ها بار الکتریکی کسب کنند، ورقه ها بر اثر نیروی رانش متقابل حاصل از بارهای همنام از یکدیگر دور می شوند.
برای اولین بار آبراهام بنت در سال ۱۷۸۷ این الکتروسکوپ را ساخت . و بعداً شخصی بنام الکساندر ولتا آن را تکمیل کرد
چگونگی کارکرد الکتروسکوپ
اول باید الکتروسکوپ دارای بار الکتریکی معین باشد. برای مثال الکروسکوپ دارای بار مثبت است. جسمی باردار را نزدیک الکتروسکوپ می‌کنیم و اگر دو ورقه از هم باز شدند یعنی بار جسم و دستگاه هم نام است (طبق مثال، نتیجه می‌گیریم جسم دارای بار مثبت است) و اگر به هم نزدیک شوند یعنی بار دستگاه و جسم نا هم نام است (طبق مثال جسم دارای بار منفی است).
القای الکتریکی
باردار کردن جسم رسانا بدون تماس با جسم باردار را القای الکتریکی می‌گویند.
باردار کردن الکتروسکوپ به روش القایی به بار مثبت
میله پلاستیکی دارای بار منفی به کلاهک نزدیک می‌کنیم. الکترون‌های کلاهک رانده می‌شود و دو ورقه از هم باز می‌شود. درحالی که میله پلاستیکی نزدیک کلاهک است با انگشت الکتروسکوپ را به زمین وصل می‌کنیم. الکترون‌های اضافی به زمین منتقل می‌شود. ورقه‌ها خنثی شده روی هم می‌افتد. انگشت را ورداشته و میله پلاستیکی را دور می‌کنیم. بار مثبت در تمام الکتروسکوپ پخش می‌شود. از این روش نیز می‌توان الکتروسکوپ را دارای بار معین کرد.
تعیین مقدار بار الکتریکی یک جسم توسط الکتروسکوپ
برای تعیین دقیق نمی‌توان از این نوع الکتروسکوپ استفاده کرد برای همین از الکتروسکوپ‌های دیجیتالی و قوی که از طلا هستند استفاده می‌شود. اما برای تعیین از مقدار افزایش زاویه بین دو ورقه نسبت به زاویه قبلی و با توجه به هم نامی یا غیر هم نامی بار استفاده می‌شود.
حتماسربزنيد.