ساختمان چشم

ساختمان چشم

چشم یك توده تقریباً كروی ژله مانند است كه در پوسته‌ای سخت، صلبیه، و درون كاسه استخوانی چشم، جای گرفته است.

چشم دارای قسمت‌های زیر است:

1- صلبیه: (sclera) پوسته سفت و سفید رنگ اطراف كره چشم كه در جلو به قرنیه متصل می‌شود را گویند كه در داخل كاسه استخوانی چشم قرار دارد.

 2- قرنیه: قرنیه (Cornea) قسمت شفاف، بی رنگ و شیشه مانند جلوی چشم ، که در محل لیمبوس (حلقه دور قرنیه) به ملتحمه متصل می‌شود. قطر افقی آن 75/11 و قطر عمودی 6/15 میلیمتر است. منابع تغذیه قرنیه ، عروق لیمبوس ، زلالیه و اشک است. قسمت سطحی قرنیه بیشتر اکسیژن خود را از اتمسفر می‌گیرد. قرنیه بی‌رنگ است و سبب شکست نوری می‌شود که به دورن چشم می‌آید. بیماری قوز قرنیه یا کراتوکونوس (Keratoconus)باعث اختلال در شكست نور می‌شود. در عمل پیوند قرنیه (Corneal Transplant)، قرنیه بیمار با یک قرنیه سالم از چشم انسانی دیگر که فوت کرده، ‌تعویض می‌گردد.

- ملتحمه: غشاء مخاطی نازك و شفافی می‌باشد كه سطح داخلی پلك‌های فوقانی و تحتانی چشم را مفروش می‌كند و بخش قدامی (جلوی) صلبیه را می‌پوشاند. بیماری التهاب ملتحمه عبارت است از التهاب سطح داخلی پلك و روی سفیدی چشم.

 4- زلالیه: (Anterior chamber) مایع آبگون زلال و شفافی كه بین قرنیه و عنبیه قرار دارد، زلالیه گویند كه نور از آن عبور كرده وارد مردمك می‌شود.

 5- عنبیه: (iris)عنبیه دایره‌ای رنگین است، و مردمک، نقطه سیاه کوچکی است که در وسط این دایره جای گرفته است. رنگ مردمک سیاه است؛  سوراخ مردمک به کمک عنبیه تنگ و گشاد می‌شود؛ عنبیه كه از ماهیچه‌های حلقوی و شعاعی تشكیل شده است، می‌تواند مردمك را در حدود 2 میلی‌متر، در نور روشن، و در تاریكی تا تقریباً 8 میلی‌متر، منبسط یا منقبض كند. یعنی در زیر نور شدید به اندازه سوراخ یک سوزن، جمع و تنگ، و در نور کم، کاملا گشاد و باز می‌شود. در واقع رنگ چشم وابسته به عنبیه است که از فردی به فرد دیگر متفاوت می‌باشد.

 6- مردمك: (pupil)سوراخ درون عنبیه كه نور از آن عبور می‌كند و كوچك و بزرگ می‌گردد.

 7- عدسی یا لنز: (lens) عدسی عضوی است دو طرف محدب، قابل انعطاف، بدون رگ و شفاف با قطر 9 میلیمتر و ضخامت 4 میلیمتر که ما بین مایع زلالیه و زجاجیه چشم قرار دارد. عدسی رگ خونی ندارد و توسط زجاجیه كه در اطراف آن قرار دارد تغذیه می شود.

 8- زجاجیه: (vitercus)داخل كره چشم، مابین عدسی و شبكیه، ماده ژله مانندی به نام زجاجیه كه شباهت به سفیده تخم مرغ دارد، پر شده است كه نور از آن عبور كرده و به شبكیه می‌رسد.

  9-  شبكیه: (Retina) سطح داخلی كره چشم را  شبكیه یك بافت عصبی حساس به نور است كه به صورت یك لایه نازك در داخل بخش خلفی (عقبی) كره چشم قرار گرفته است و نور را به پیام های عصبی تبدیل كرده به مغز می فرستد. پرده شبكیه بیشتر اكسیژن و مواد مصرفی خود را از یك لایه عروقی به نام مشیمیه (كوروئید) دریافت می كند كه دور تا دور شبكیه را احاطه كرده است. شبکیه از ده لایه بسیار نازک شامل یاخته‌هایی فراوان درست شده در سراسر سطح داخلی چشم را، مانند یک آستر، پوشانیده است.

 10- مشیمیه: بین دیواره سخت صلبیه و شبكیه، یك پوسته درونی، یعنی مشیمیه قرار دارد. این پوسته لایه‌ای تیره است كه با رگ‌های خونی به خوبی تغذیه شده است.

  11- نقطه كور: (Optic disc) نقطه خروج عصب بینایی از چشم به طرف مغز، هیچ سلول گیرنده‌ای ندارد و آن ناحیه نسبت به نور غیرحساس است؛ از این رو آن را نقطه كور می‌گویند.

  12- عصب بینایی: (optic nerve)عصب بینایی به شكل شبكیه در سرتاسر پشت درونه چشم پخش می‌شود. و یك دسته از رشته‌های عصبی از آن در نقطه كور خارج می‌شود.

  13- لكه زرد: (Macala Lutea) درست در اطراف مركز شبكیه گودی كوچكی به قطر 2.5 تا 3 میلیمتر وجود دارد كه لكه زرد یا ماكولا نامیده می‌شود. كه نور اجسام بر آن نقطه اثر كرده و به صورت یك جریان عصبی به طرف مغز می‌رود